Elektriciteit

VEMW heeft via een seminar met belanghebbende partijen de problematiek rondom sterk stijgende en onvoorspelbare nettarieven in beeld gebracht.
De nettarieven voor elektriciteit zijn de afgelopen jaren sterk gestegen en zullen in de toekomst niet of nauwelijks meer dalen. Dit heeft een grote invloed op de businesscases van elektrificatieopties en op de operationele kosten van reeds geëlektrificeerde bedrijven. Daarbovenop komt het wegvallen van verschillende vrijstellingen voor grootverbruikers van elektriciteit. Als gevolg hiervan is binnen Europa het level playing field uit balans geraakt, ten nadele van Nederland. 

Om de problemen die deze ontwikkelingen voor bedrijven opleveren in kaart te brengen, organiseerde VEMW samen met Nobian en Nyrstar op 13 oktober een high-level seminar. Bij dit seminar waren VEMW-leden, belanghebbende organisaties, overheid (ministerie van Economische Zaken en Klimaat), de toezichthouder (Autoriteit Consument en Markt) en netbeheerders op directieniveau aanwezig. Er is een constructieve dialoog gevoerd over mogelijke oplossingen. Zowel het ministerie als de ACM gaven aan dat dit seminar verhelderend was en hebben toegezegd vervolgacties op te pakken. Wel bleek dat EZK en de ACM beperkt zijn in de structurele oplossingen die ze kunnen bieden. 

VEMW heeft met belanghebbende partijen de handen ineengeslagen om een tweede seminar te organiseren in 2024. Dit keer met vertegenwoordiging vanuit de politiek, omdat daar meer mogelijkheden liggen voor het ontwikkelen van structurele oplossingen.

VEMW behartigt uw belangen bij het tot stand brengen van oplossingen voor netcongestie en nieuwe ideeën voor congestiemanagement.
Om de landelijke problematiek rondom netcongestie het hoofd te bieden totdat het net is uitgebreid (de belangrijkste bijdrage aan een structurele oplossing), worden vanuit verschillende gremia oplossingen bedacht om flexibel vermogen beter in te zetten. VEMW is bij deze gremia betrokken om uw rechtspositie te bewaken en uw belangen te behartigen. Binnen het Landelijke Actieprogramma Netcongestie (LAN) heeft VEMW gevraagd en ongevraagd advies gegeven over de communicatie rondom congestiemanagement en hebben wij input geleverd op wat binnen het LAN geprioriteerd moet worden. 
Vanuit onze wettelijk beschermde rol in het Gebruikersplatform Elektriciteits- en Gasnetten (GEN) hebben wij ervoor gezorgd dat bij de ontwikkeling van alternatieve transportrechten en andere oplossingen, zoals tijdsblokafhankelijke nettarieven, de positie van de grootverbruikers beschermd wordt en dat de voorgestelde oplossingen daadwerkelijk bijdragen aan het oplossen van netcongestie.

VEMW maakt ook deel uit van werkgroepen waar onderzocht wordt hoe meer flexibiliteit aan de verbruikerskant kan worden vrijgespeeld. VEMW hamert hier steeds op de informatiebehoefte van aangeslotenen rondom het vrijspelen van flexibiliteit. VEMW neemt hierin ook haar rol als kenniscentrum door het organiseren van webinars over netcongestie en het publiceren van handige overzichten van de verschillende congestie-instrumenten en andere oplossingen.

VEMW zorgt ervoor dat de nieuwe aansluittermijnen voldoen aan de voorwaarden die van belang zijn voor haar leden. 
In 2022 publiceerde de ACM een voorstel voor een nieuwe aansluittermijn. De oude aansluittermijn van 18 weken bleek in de meeste gevallen door meerdere factoren niet gerealiseerd te worden en daarom stelde de ACM een nieuwe aansluittermijn van 40 weken voor. Omdat zowel marktpartijen als netbeheerders van mening waren dat onderling een beter voorstel gepresenteerd kon worden, is op voorspraak van VEMW een werkgroep opgezet gericht op het ontwikkelen van een breed gedragen alternatief. 

Deze werkgroep heeft een groot deel van 2023 gewerkt aan een nieuwe opzet voor de aansluittermijnen en eind 2023 was het einde in zicht. Er wordt gewerkt aan een transparant systeem met drie verschillende categorieën met een eigen aansluittermijn en maatwerk voor de hoogste categorie. Daarnaast worden afspraken gemaakt over de communicatie tijdens de aansluittermijn en een variabele opslag om de achterstanden die de netbeheerders op dit moment hebben, weg te werken. 

Doordat de werkgroep niet alleen werkt aan een aansluittermijn, maar aan een geheel systeem voor aansluittermijnen, wordt het traject voor het aanvragen van een aansluiting transparanter. De aangeslotene krijgt meer zekerheid ten opzichte van de niet haalbare aansluittermijn die nu bestaat. VEMW zorgt binnen deze werkgroep dat wensen van grootverbruikers gehonoreerd worden. De verwachting is dat de definitieve codetekst in Q2 van 2024 af is.

Wij bewaken de juridische positie van onze leden in de voorgestelde Energiewet en de bijbehorende AMvB.
VEMW heeft in 2023, net als in 2022, zowel gevraagd als ongevraagd, advies gegeven aan het ministerie van Economische zaken en Klimaat over de ontwikkeling van de Energiewet. Met de val van het kabinet in de zomer van 2023 werd de behandeling van de Energiewet in de Tweede Kamer opgeschoven. Wel werd de consultatieversie van de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) van de Energiewet gepubliceerd en geconsulteerd. 
VEMW heeft hierop een stevige zienswijze ingediend met als hoofdpunt het ongelukkige moment van de consultatie. Hiermee doelden wij op het feit dat de onderliggende regelgeving geconsulteerd wordt, terwijl de bovenliggende wetgeving nog niet is vastgesteld. Ervan uitgaande dat de AMvB nog aangepast wordt naar aanleiding van aanpassingen in de definitieve Energiewet pleitte VEMW dan ook voor een tweede consultatie wanneer de Energiewet is vastgesteld door zowel de Tweede als Eerste Kamer.

VEMW is als belanghebbende partij betrokken bij het tot stand komen van de investeringsplannen van de netbeheerders.
Elke twee jaar stellen netbeheerders investeringsplannen op om aan te tonen dat hun investeringen doelmatig en rechtvaardig zijn. Deze investeringsplannen worden ook geconsulteerd. In haar reactie van twee jaar geleden gaf VEMW aan dat stakeholders eerder in het traject betrokken moeten worden. In het traject voor de nieuwe investeringsplannen hebben de netbeheerders besloten om stakeholders te betrekken bij de vormgeving van de verschillende toekomstscenario’s, op basis waarvan de netbeheerders hun investeringsplannen opstellen. Hier heeft VEMW nuttige input geleverd over de toekomstige elektriciteitsbehoefte van grootverbruikers. Dit zal ervoor zorgen dat de investeringen van netbeheerders beter aansluiten bij uw behoeftes en dat congestie effectiever aangepakt wordt.

Vervolgens heeft VEMW zienswijzes ingediend op de concept-investeringsplannen van de netbeheerders. Hierin hebben wij opbouwende kritiek geuit en vragen gesteld over voor VEMW controversiële onderwerpen, zoals het zogenaamde maakbaarheidsgat (externe belemmeringen voor netbeheerders bij het uitvoeren van netinvesteringsplannen) en prioritering. Door deze kritiekpunten aan te kaarten zullen netbeheerders beter rekening houden met uw belangen en moeten ze de argumentatie rondom deze onderwerpen beter onderbouwen. 

Via IFIEC leverde VEMW input voor het Europese Electricity Market Design.
Het Electricity Market Design heeft als doel het faciliteren van een Europees geïntegreerde en competitieve elektriciteitsmarkt. Naar aanleiding van de energiecrisis van 2021-2022 en de hoge elektriciteitsprijzen riepen de EU Lidstaten de Commissie op om met aanpassingen van het marktmodel te komen. Een goed functionerende markt is essentieel voor u als eindgebruiker. VEMW is via IFIEC betrokken bij de input die vanuit de overkoepelende belangenorganisatie aan de Europese Commissie is geleverd.

VEMW heeft zelfstandig en via IFIEC input geleverd voor de NZIA en de CRMA.
De NZIA en de CRMA zijn door de Europese Commissie opgesteld als antwoord op de Amerikaanse Inflation Reduction Act. Het doel is om een duurzame CO2-neutrale industrie in Europa en de EU zelfvoorzienend te bevorderen om minder afhankelijk te worden van externe partijen. 
Via IFIEC is VEMW betrokken bij het tot stand komen van de reacties richting de Europese Commissie. Om uw belangen in Europa te behartigen, hebben wij ook zelfstandig gereageerd op de openbare consultatie van de Europese Commissie.

Wij hebben input geleverd voor de opzet van een nieuwe organisatie die data beheert rond de energievoorziening.
In het kader van de energietransitie en implementatie van Europese regulering is een nieuwe entiteit voor gegevensuitwisseling opgericht: BAS-MFF. Dit is de opvolger van Energie Data Services NL (EDSN), de IT-partner van de regionale netbeheerders, TenneT en GTS. BAS-MFF is een rechtspersoon die de uitwisseling van gegevens m.b.t. de energievoorziening uit verschillende dataregisters mogelijk maakt. Hieraan wordt sinds 2022 uitvoering gegeven met de oprichting van het ‘Beheerder Afspraken Stelsel’ (BAS) en het ‘Markt Faciliterings Forum’ (MFF). 

Het beheren en uitwisselen van gegevens is noodzakelijk voor de borging van vertrouwelijkheid van data (cruciaal voor iedere markt). Iedere partij die daar recht op heeft, moet zijn informatie kunnen krijgen, én moet gebruik kunnen maken van markt- en transitiemogelijkheden door toestemming te geven aan een marktspeler voor geclausuleerde toegang tot specifieke data. VEMW heeft gepleit voor voldoende civielrechtelijke borging en verplichtingen voor de toezichthouder en voor individuele partijen of representatieve organisaties. Daarnaast moeten de bepalingen m.b.t. data-uitwisseling concreet genoeg zijn voor de toezichthouder (ACM) om effectief te kunnen handhaven. Het is dan ook wenselijk dat de borging zoveel mogelijk in de wet verankerd wordt.